"Nothing hurts forever they said, but then it did"

Als er iets is dat mijn generatie heeft geleerd over de worstelingen van het leven, dan is het
wel dat een aanzienlijk deel van onze problemen hun oorsprong hebben in trauma – groot of
klein. Erover praten kan helpen, en het is dan ook een enorme overwinning dat de meeste
taboes rondom therapie, EMDR en andere traumabehandelingen door millennials zijn
afgebroken alsof het de Berlijnse muur uit hun prille jeugdherinneringen betreft.
Maar als de pijn zo diep zit dat niets lijkt te werken, waar moet je het dan nog zoeken?
Muziek kan troost bieden; kunst geeft ons inspiratie om vooruit te kijken en een andere
wereld te verbeelden. Vriendschap helpt misschien ook, het opzoeken van zielsverwanten om
je ervaringen en angsten mee te delen. Bo Menning, al sinds 2004 oprichter en zanger-gitarist
van de Utrechtse postrockband Aestrid, zoekt zijn hele leven al troost in beiden: in muziek en
vriendschap. Dat laatste kan even verlichtend als gevaarlijk zijn: als je je omringt met andere
donkere zielen loop je het risico dat je elkaars trauma absorbeert, kun je elkaar niet verder
helpen tot je jezelf verder helpt. Heel soms verlies je een vriend omdat diegene met zichzelf
niet meer verder wil.
In Aestrid zien we een hoopvol voorbeeld van hoe vriendschap wél de kracht kan hebben
om pijn te verzachten, hoe het zelfs de kracht heeft om verpletterende kunst te maken.
Menning heeft in drummer Ray Murphy en bassist-toetsenist Jurriaan JJ Sielcken twee
muzikale zielsverwanten gevonden met wie hij zijn hart kan uitstorten in liedjes – soms
zalvend en intiem, soms intens en hard alsof ze het uitschreeuwen naar de hemel. Het leverde
al een aantal prachtige platen op, maar ook verdiende Aestrid inmiddels een legendarische
live-reputatie: eentje waar publiek en band samen tot een catharsis komen, waar het mag
wringen, waar het mooi en lelijk tegelijk mag zijn, en waar iedereen aan het eind van de
avond naar huis gaat met het idee dat ze iets in zichzelf hebben aangeboord dat ze met een
gewoon gesprek niet hadden kunnen bereiken. Een klein stukje pijn verliet hun lichaam door
te zingen, te schreeuwen, te dansen, te zweten, te voelen.
Van elkaars pijn waren de bandleden zich al die jaren overigens slechts half bewust: die
was impliciet, lag in de muziek besloten, tot ze er recent met elkaar over begonnen te praten.
Ze ontdekten dat het misschien niet alleen hun muzikale verwantschap was die ze ooit bij
elkaar bracht. Toch weer troost in vriendschap, in iets delen met elkaar. Het werd de basis
voor Youth Care, hun zesde album, een intense plaat waarop het net als in die liveshows eens
écht mag wringen, en waarop alles onomwonden te lijf wordt gegaan: desillusies in het leven,
desillusies in de pogingen om het leed te verzachten, desillusies in therapie.

Want voor velen is trauma een nachtmerrie die nooit stopt, een realiteit waar je zelfs in je
dromen niet van kunt wegvluchten. ‘I want to stay awake’ zingt Menning in ‘Death Wisher’ –
het langste nummer op het album; een prachtig, slepend lied met een dromerige gitaargalm
die grimmig contrasteert met een songtekst die gaat over vechten tegen de nachtmerrie van
het leven. Op de single ‘Mirror Maze’ horen we een vergelijkbare worsteling: ‘I keep having
the same dream’ klinkt het over een spookachtig polyritme. Unheimisch, eerst, maar wanneer
datzelfde refrein later terugkomt krijgt het ineens iets van een geuzenlied, iets om mee te
zingen onder zielsverwanten.
Het zijn deze momenten waarop Youth Care niets minder dan louterend is, wanneer je als
luisterend publiek niet langer getuige bent van andermans leed maar uitgenodigd wordt om
mee te doen, om je moed bij elkaar te rapen en je eigen pijn van je af te zingen. Het zijn ook
deze momenten waarop we het dichtst bij die beruchte live-ervaring van Aestrid komen; je
wordt één met een band, een publiek, je waant je in een zaal vol lotgenoten, bent niet meer
alleen. En uiteindelijk een van de mooiste dingen die kunst kan doen: ons het gevoel geven
dat we niet alleen zijn.
Is er dan toch hoop voor therapie? In muziek, misschien.
Youth Care neemt je mee voor een tocht door de ziel, nodigt je uit om plekken te
verkennen die op het eerste gezicht eng lijken. Het is dan ook niet enkel loutering die je op je
tocht tegenkomt – af en toe word je flink de put ingetrokken, zoals bij het naargeestige,
instrumentale ‘Mirror Maze II’, waarin we niet Mennings tekst hebben om ons af te leiden
van onze eigen gedachten.
Die instrumentale momenten zijn er vaak, evenals de breekbare, en naarmate het album
vordert leer je als luisteraar steeds meer om in die ogenblikken de stemmen in je hoofd met
rust te laten en simpelweg te luisteren. Zoals wanneer na het bombastische ‘To live and die in
U’ de stuwende drums van Murphy plaatsmaken voor de dissonante gitaartokkel van ‘Kids in
the woods’, en er zich een prachtig moment van verstilling en introspectie aandient.
Luisteren. In het moment zijn. Als er iets is dat therapie ons met al die sessies en methoden
probeert te leren, is het dat misschien wel.
Als muziek kan helen, leert Youth Care ons precies hoe dat in zijn werk gaat. Wederom:
mooi en lelijk tegelijk. Het is een uniek album, een mijlpaal in het bestaan van de band, en de
soundtrack voor de eerste generatie die zijn pijn liever te lijf gaat dan het wegstopt.

Gijs Wilbrink
Schrijver, en fan van Aestrid